Xử lý Âm thanh cho phòng karaoke

Hoàng Audio 7 năm trước 1048 lượt xem

Sự cố thường gặp và cũng nghiêm trọng nhất trong phòng nghe nhạc, phòng karaoke là các bức tường song song, không được xử lý. Hai bức tường nhẵn đối diện nhau có thể gây ra hiện tượng âm thanh dội đi dội lại nhiều lần ngay cả khi âm thanh phát ra trực tiếp từ loa đã dừng hẳn.

Xử lý Âm thanh cho phòng karaoke. Cách âm, xử lý âm cho phòng karaoke… Hiện tượng này tương tự như khi bạn đứng trong một căn phòng trống và vỗ tay, bạn có cảm giác âm thanh lưu lại trong trong không gian một lúc lâu sau khi hành động vỗ tay đã dừng. Hiện tượng dội âm gây những cảm giác sai lệch về âm thanh, khiến chúng bị méo mó, khác hẳn với âm thanh gốc.

Vấn đề phản xạ âm thanh

Cần xử lý tiêu âm, tán âm lên các bề mặt tường để loại bỏ tạp âm. Làm cho người nghe thưởng thức âm nhạc một cách trọn vẹn.

Một điều không thể tránh khỏi là các phòng có không gian thì thường phải để loa gần tường và sát với trần nhà nên âm thanh nghe được không chỉ phát ra trực tiếp từ loa mà còn bị phản xạ từ tường, sàn và trần. Âm thanh phản xạ không chính xác như âm thanh trực tiếp phát ra từ mặt trước loa. Thêm nữa, khi âm thanh trực tiếp và âm thanh phản xạ kết hợp với nhau, ta sẽ được một mớ âm thanh hỗn hợp từ hai nguồn âm này.

Âm phản xạ đi tới tai nghe thường chậm trễ hơn âm trực tiếp, sinh ra hiện tượng lệch pha, khiến cho âm thanh bị méo. Chính vì thế mà phản xạ âm từ hai bên tường là một trong những nguyên nhân lý giải tại sao cùng một cặp loa nhưng đặt trong các căn phòng khác nhau thì tiếng cũng rất khác.

Hiện tượng phản xạ trên không chỉ ảnh hưởng đến tính cân bằng của âm thanh mà còn làm mất độ chính xác của âm hình. Nhưng theo kinh nghiệm của những người có kinh nghiệm chơi âm thanh, nếu duy trì được mức phản xạ vừa phải thì lại làm tăng độ rộng mở của sân khấu. Song, nếu thái quá lại gợi cảm giác rõ rệt về khoảng cách giữa các loa, xóa nhòa ranh giới giữa các âm hình và khiến cho sân khấu âm thanh thiếu tập trung và chính xác.
Phản xạ âm trần ít ảnh hưởng tới sự nghe hơn phản xạ từ sàn vì khoảng cách giữa loa tới trần nhỏ hơn giữa loa và sàn, nên đường truyền âm thanh cũng ngắn hơn, sai pha ít hơn. Nếu trần hơi nghiêng thì đặt loa phía trần bị nghiêng sẽ có lợi hơn. Thông thường, góc nghiêng của trần sẽ hướng âm thanh phản xạ từ trần đi chệch khỏi tai người nghe. Tuy nhiên, việc xử lý âm thanh phản xạ từ trần khá đơn giản: chỉ cần đặt một vật tán hoặc tiêu âm lên hai bức tường bên, nhất là mảng tường giữa loa và người nghe.
Xử lý phản xạ sàn còn dễ hơn nhiều: một tấm thảm đặt trên sàn sẽ hấp thu hầu hết âm dội. Một điều thú vị là mỗi loại thảm có tác động khác nhau lên âm thanh. Theo kinh nghiệm của nhiều dân chơi âm thanh ngoại quốc, thảm len sẽ làm cho âm thanh cân bằng và tự nhiên hơn thảm làm từ sợi tổng hợp, do các sợi trong thảm len có chiều dài và độ dày khác nhau, do đó hấp thu được các tần số khác nhau. Ngược lại, thảm tổng hợp được dệt từ các sợi có hình dáng và kích cỡ giống y như nhau nên chỉ hấp thụ dải tần hẹp.

Tiếng bass bị dày và nặng là một vấn đề nan giải mà nguyên nhân thường là do sự bất hợp lý về chế độ cộng hưởng của phòng, về vị trí và chất lượng của loa, hoặc độ hấp thu tiếng bass của phòng quá thấp. Ngay cả vị trí ngồi nghe cũng có liên quan đến độ dày và nặng của tiếng bass. Thông thường, chúng ta có thể khắc phục bằng cách đơn giản mà hiệu quả là dịch chuyển loa, nhưng nếu làm vậy mà chưa cải thiện được tình hình thì nên lắp các tấm tiêu âm bass. Chúng sẽ hút các tần số thấp và biến các tần số này thành nhiệt truyền vào trong các chất liệu sợi ở bên trong các tấm tiêu này.

Tất cả các đồ vật có tính phản xạ âm thanh đứng gần loa đều có thể làm âm hình bị biến dạng, thiếu chiều sâu. Ít người biết rằng chính chiếc tivi với màn hình thủy tinh có tính phản xạ âm thanh mạnh đặt giữa hai loa lại là thủ phạm làm xấu âm thanh rất nhiều. Chính vì thế, các bạn nên dịch chuyển chiếc tivi này, cũng như các vật cản khác (ampli công suất, loa sub…) ra càng xa loa càng tốt.

Cách âm trong phòng Karaoke

Cách âm là phương pháp giải quyết nhiễu âm tốt nhất. Về mặt lí luận độ cứng của vật liệu càng cao thì hiệu quả cách âm càng tốt. Phương pháp cách âm thường gặp nhất là khung xương thép nhẹ bề mặt vách tường thạch cao bên trong đặt Bông thủy tinh hút âm tỉ trọng thấp. Cách làm này tuy vẫn đạt được hiệu quả hút âm và cách âm nhưng nhiễu âm vẫn nhiều.

Như vậy, tường cách âm sử dụng vật liệu gì mới tốt?

Đứng đầu trong danh sách vật liệu kinh tế giá rẻ là loại tường gạch đỏ rỗng 2 lớp, giữa 2 bức tường có thể để trống hoặc chèn xốp bọt biển. Loại tường phân vùng này cần sát với trần, ở những chỗ cần đi ống thông gió hoặc đường dây thì đục lỗ xuyên qua. Cần chú ý tính khép kín đường ống, nếu không vẫn xảy ra tình trạng nhiễu âm.

Tiếp theo đó là vách tường cách âm, sản phẩm này thuộc vật liệu cách âm chuyên nghiệp, 2 bên là tấm HDF( High density fibreboard, tấm tỉ trọng cao) bên trong là XPE có tác dụng cách âm, độ dày loại tường này càng lớn thì hiệu quả cách âm càng cao.

Phương pháp kiểm tra hiệu quả cách âm là: ở cách cửa 1 mét đo lượng âm suy giảm. Ví dụ cấp thanh áp trong phòng là 90dB, từ khoảng cách 1m so với cửa ở ngoài phòng có cấp thanh áp là 60dB thì lượng cách âm là 30dB.

Xử lí cách âm ở cửa thông phòng cũng là vấn đề khó. Đối với phòng thu âm, nên sử dụng loại cửa cách âm chuyên dụng, hiệu quả cách âm rất tốt, nhưng giá thành khá cao khó có thể phổ biến cho phòng Karaoke. Phương pháp phổ biến là sử dụng loại cửa nguyên tấm, bên các cạnh cửa lót gioăng cao su ôm vào các khe cửa để không chừa ra những khe hở không khí và kết hợp các vật liệu hút âm hiệu quả cách âm cũng khá tốt.

Âm thanh dội trong phòng Karaoke

Vấn đề âm thanh dội mỗi người có một cách đánh giá khác nhau. Có một bộ phận chuyên gia cho rằng nên giảm thiểu dội âm, tăng hút âm để âm thanh càng rõ và trong. Có bộ phận khác lại cho rằng nên có dội âm, cảm giác không gian và âm thanh thật hơn. Độ trong âm thanh và dội âm đều không thể coi nhẹ, nếu sử dụng sản phẩm hút âm quá nhiều thì khi hát lại rất mất sức, ngược lại dội âm quá nhiều, thời gian dội âm dài lại ảnh hưởng đến độ trong. Như vậy thời gian dội âm chừng nào là vừa phải?

Thời gian dội âm có liên quan đến kích cỡ phòng, phòng càng lớn thì thời gian dội càng dài. Thường thì phòng Karaoke không quá 100m2, khi hát mỗi giây có khoảng 2-3 từ. Giả thiết mỗi giây phát ra 2 từ, thời gian dội âm là 2 giây, như vậy, khi âm thứ nhất được phát ra thì vẫn còn vang thêm 1 giây, lẫn vào với âm thứ 2. Có thể thấy, thời gian dội âm cho phòng karaoke không nên quá dài.

Thời gian dội âm thích hợp cho phòng Karaoke là 0.5-1 giây.

Thiết kế kết cấu căn phòng

Chúng ta có thể dựa trên “tỉ lệ vàng” để thiết kế căn phòng có chất lượng âm thanh đẹp: 1,618 : 1 : 1,618. Tỉ lệ dựa trên tỉ lệ giữa cao, rộng, dài, ảnh hưởng đến điều kiện thanh trường, cộng chấn phân bố đồng đều.

Đa phần chúng ta không thể đạt được tỉ lệ vàng này. Có những nơi bù đắp bằng hệ thống âm loa, hiệu quả biểu diễn hay ứng dụng những mẹo thiết kế khác có ảnh hưởng đến âm thanh.

Sự kết hợp thông minh giữa vật dụng trang trí và thiết kế có thể đưa đến những hiệu quả giải quyết khuếch tán âm thanh. Có một số phòng karaoke sử dụng đồ chơi bằng bông hoặc thảm trang trí, trong phòng đặt nhiều thực vật hoa cỏ đều sử dụng cùng nguyên lí và cải thiện trường âm. Ví dụ như ban đầu phòng karaoke có sàn lát đá, trần thạch cao kết cấu hình vòm. Có thể biết trong căn phòng này âm thanh nghe không rõ, việc xây sửa lại căn phòng này rõ ràng không kinh tế. Biện pháp khắc phục là gia tăng các vật liệu trang trí có tác dụng giải quyết thanh trường xấu, ở trần nhà lắp đầy giá treo hoa, treo đầy các loại cành nho giả. Như vậy căn phòng vừa có màu xanh, hiệu quả âm thanh rõ ràng đã tốt hơn.